مسعود حبیبی

مسعود حبیبی متولد ۲۶ بهمن ‌ماه سال ۱۳۴۰ در کرمانشاه است. موسیقی را از سن ۱۲ سالگی و با نواختن ساز پیانو آغاز کرده و تا به امروز به عنوان یکی از پیشروترین چهره در نوازندگی ساز دف شناخته می شود.

 

در ۱۷ سالگی به دعوت رادیو کرمانشاه به عنوان نوازنده‌ی پیانو به  ارکستر رادیو می پیوندد و ده سال بعد، یعنی در سال ۱۳۶۷ کار خود را در رادیو تلویزیون تهران آغاز میکند.

 

وی همچنین از اواخر دهه ۶۰ پیوسته با گروه عارف به آهنگسازی و سرپرستی مرحوم استاد پرویز مشکاتیان همکاری می‌کند و در آلبوم‌ها، کنسرت‌های داخلی و خارجی به عنوان نوازنده‌ی دف حضور داشته است. از اوایل دهه ۷۰ علاوه بر فعالیت در رادیو تلویزیون تهران، به همکاری با گروه موسیقی صبا، به سرپرستی و آهنگسازی مرحوم استاد حسین فرهادپور می پردازد.

 

گروه نوا و گروه بیدل به سرپرستی مرحوم استاد جلال ذوالفنون و با آواز حسام‌الدین سراج از دیگر گروه‌های موسیقی هستند که در آن سال‌ها میزبان‌ دف‌نوازی مسعود حبیبی روی صحنه‌ی کنسرت می‌شوند.

 

مسعود حبیبی از آن پس با گروه‌ها و آنسامبل‌های مختلفی همکاری داشته که ارکستر صدا و سیما از جمله مهم‌ترین آن‌ها به شمار می‌رود. انتشار آلبوم‌های موسیقی زورق مهتاب، رقص گل‌ها، بهشت من، نوبهار، دشت شقایقها، کوچ، غریبانه، هنگامه، شب بارانی، حسرت، فاصله و بسیاری از آلبوم ها که در آن سالها از ساز دف استفاده می کردند نیز از دیگر فعالیت‌های مسعود حبیبی در این سال‌ها بوده‌ است. رد پای مسعود حبیبی را می‌توان به سادگی در حافظه شنیداری اغلب ایرانیان جست. دف‌نوازی درخشان موسیقی فیلم سریال‌هایی همچون ولایت عشق، تنهاترین سردار و امام علی (ع) از این جمله‌اند. از دیگر فعالیت‌های هنری مسعود حبیبی می‌توان به نوازندگی در بیش از ۳۰ موسیقی فیلم، ۱۵۰ آلبوم موسیقیایی و بالغ بر ۳۰۰۰ اثر صدا و سیما اشاره کرد. ایشان به منظور اشاعه ی هنر دفنوازی در آمریکا، کانادا، اروپا و آسیا اقدام به برگزاری وُرکشاپ های بسیاری نمود.

 

وی همچنین در سال ۱۳۷۲ گروه سازهای ضربی را با نام “دالاهو” بنیان گذاشت. آن گروه متشکل از سازهای ضربی بود که در زمان خود اولین گروه کوبه ای با قطعات و پارتیتورهای مربوطه بوده و آلبوم حماسه‌ی ایران زمین را ضبط کردند که نمونه¬ی متفاوت و نوینی از ارکستراسیون کوبه¬ای را به نمایش می گذاشت. در کنار آن ایشان گروه موسیقی دالاهوی ملودیک را با همکاری جمعی از نوازندگان برجسته موسیقی ایرانی همچون هادی منتظری و مرحوم شهریار فریوسفی بنیان گذاشت. از جمله فعالیتهای مشترک ایشان با استاد بیژن کامکار، می توان به همکاری مشترک آنها با ارکستر تخت جمشید در سال ۱۳۹۱ اشاره نمود.

 

دف حبیبی از اتفاقات پر سر و صدا در جامعه موسیقی بود. تا پیش از آن، دف‌ها از جنس پوست طبیعی مانند پوست گوسفند یا بز ساخته می‌شدند و در اجراهای صحنه‌ای و ضبط های استودیویی، با تاثیرپذیری از دمای هوا و رطوبت تغییر صدا و طنین می‌دادند که کار را برای نوازنده مشکل می‌کرد، از طرفی با توجه به پیچیده تر شدن ریتمهای طراحی شده توسط ایشان، نیاز به وجود پوستی منطبق با این خواست¬ها و اصول ضروری جلوه می¬نمود، لذا مسعود حبیبی به عنوان اولین مخترع در ساخت دف با پوست مصنوعی، نوعی از پوست دف را با استفاده از ترکیبات شیمیایی ابداع نمود که منجر به تحولی عظیم در ساختار این ساز و دف نوازی شد. زمانی که مسعود حبیبی دف‌های با پوست مصنوعی را ابداع کرد جبهه‌ گیری‌های زیادی علیه او و سازش شد. اعتقاد عموم بر این بود که دف سازی سنتی‌ است و باید به همان شکل پوست طبیعی باقی بماند و دف حبیبی بدعت در سنت است. اما پس از گذشت چند سال و پذیرفته شدن منطق پشت ساز دف حبیبی، شاهد تولید دف‌های دیگر با برندهای مختلف و با همان شیوه‌ی دف حبیبی هستیم.

 

آموزش دف به شیوه‌ی مسعود حبیبی نیز همانند دف حبیبی متفاوت است. علیرغم اینکه در سازهای کوبه‌ای عموما از یک خط برای نگارش نغمات استفاده می‌شود، مسعود حبیبی با مشورت تعدادی از برجسته ترین اساتید موسیقی زمان (استادان مرحوم حسین دهلوی، مصطفی کمال پورتراب، شریف لطفی و سرکار خانم مهربانو توفیق) در کتاب‌های خود از چهارخط حامل برای نت نگاری دف استفاده می‌کند و معتقد است این روش، درک و خواندن علائم را برای هنرجو راحت‌تر می‌کند. همچنین با این شیوه می‌توان تمامی صداهای مورد نیاز ساز دف را به نگارش درآورد و قطعه‌ی موسیقی مورد نظر را با تمام جزییات روی کاغذ نوشت. وجود خط مجزا برای حلقه ها برای اولین بار، باعث شد تا این صدا ماهیت زمانی و موسیقیائی جدا پیدا کرده و خارج از یک نت زینت به آن نگاه شود، مسعود حبیبی با نگرشی جهانی به موسیقی و ریتم، باعث رشد و تعالی ریتم و دف نوازی خارج از چهار چوب های متداول و معمول آن زمان شد که این روند تا به امروز نیز ادامه یافته است. وی در سال ۱۳۷۸ تا ۱۳۸۶ یک مجموعه سه جلدی با عنوان “شیوه نوین دف نوازی” را تالیف نمود که توسط انتشارات چنگ منتشر شد و در سال ۱۳۹۳ یک مجموعه هفت جلدی با عنوان “آموزش ریتم و دف” را تالیف و منتشر نموده که تا این لحظه ۴ جلد آن منتشر و جلدهای بعدی نیز در دست صفحه آرایی است و به زودی منتشر می¬شوند. او بر اساس همین شیوه، به پرورش شاگردان بسیاری همت گمارده است که حاصل آن حدود شش صد معلم موفق است که ایشان در سراسر ایران و کشورهای مختلف در حال تدریس و اشاعه¬ی فرهنگ صحیح دف‌نوازی هستند.

 

در تاریخ ۲۳ مهر ماه ۱۳۹۲ به پاس سالها تلاش، تحقیق و فعالیت هنری ایشان در ترویج و بهبود ساختار و نوازندگی ساز دف و همینطور تالیف کتب مختلف در آموزش متدیک ریتم برای این ساز، از طرف شورای ارزشیابی هنرمندان، نویسندگان و شاعران به ریاست وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، در رشته ی نوازندگی (دف) گواهی درجه یک هنری (دکتری) به مسعود حبیبی اعطاء شد.